Protesto Nedir? Senet Protestosu Nasıl Yapılır?
Senet protestosu, borçlunun ödeme yapmaması halinde alacaklının haklarını güvence altına alan resmi bir noter tutanağıdır. Protesto süresinde atılan adımlar, kambiyo senetlerine özgü takibi başlatmak, aval (senede kefil olan kişi) ve cirantalara (senedi ciro eden önceki alacaklılar) başvurmak ve temerrüt faizini talep etmek için zorunludur.
Protesto Nedir?
TTK m.709-711’e göre protesto, senedin vadesinde ibraz edilmesine rağmen ödenmemesi veya kabul edilmemesi durumunda, bu hususun noter tarafından düzenlenen tutanakla tespit edilmesidir. Protesto;
- Borçlunun temerrüdünü resmileştirir,
- Ciro zincirindeki önceki borçlulara başvuru hakkını saklı tutar,
- İcra takibinde delil niteliği taşır.
Hangi Durumlarda Protesto Çekilir?
- Ödeme Protestosu: Vade sonunda senet ödenmezse.
- Kabul Protestosu: Poliçede muhatap kabul vermezse.
- Kısmi Ödeme: Ödeme bir kısmına ilişkin ise kalan kısım için protesto çekebilirsiniz.
Yasal Süreler ve Dayanak
| Senet Türü | Protesto Süresi | Hukuki Dayanak |
|---|---|---|
| Belirli gün vadeli bono | İbrazdan itibaren 2 iş günü | TTK m.708-709 |
| Görüldükten sonra vadeli bono | Görülme tarihinin şerhinden sonraki 2 iş günü | TTK m.709 |
| Görüldüğünde ödenecek bono | Düzenleme tarihinden itibaren 1 yıl içinde ibraz, ardından 2 iş günü | TTK m.708/2 |
Süreler iş günü esasıyla hesaplanır; resmi tatiller süreye dahil edilmez.
Noter Üzerinden Protesto Süreci
- Fiziksel Senedi Hazırlayın: Orijinal senet, kimlik ve varsa ibraz belgeleriyle notere gidin.
- İbraz ve Ödeme Reddi: Noter, borçluya ödeme yapması için tebligat çıkarır veya borçlu hazırsa ödemeyi sorar.
- Protesto Tutanağı: Ödeme yapılmazsa noter, reddi ve tarihi içeren protesto kâğıdını düzenler.
- Bildirim: Protesto örneği alacaklıya, borçluya ve cirantalara gönderilir.
- Arşiv: Protesto belgesini icra dosyanızda kullanmak üzere dijital/kalıcı ortamda saklayın.
Protesto Sonrası Haklar
- Kambiyo Takibi: Protesto edilen senetle icra dairesinde kambiyo yoluyla hızlı haciz başlatabilirsiniz.
- Temerrüt Faizi: Vade tarihinden itibaren yasal veya sözleşmesel faiz talep edilebilir.
- Cirantalara Başvuru: Protesto sayesinde önceki ciro sahiplerine regress (geri rücu) hakkı korunur.
- Teminatların Paraya Çevrilmesi: Aval veya ipotek teminatları icraya konu edilebilir.
Protesto Öncesi Kontrol Listesi
- Senet ibrazını süresinde yaptınız mı? (Vade + 2 iş günü)
- Kıymetli evrakın üzerinde tahribat, kazıntı var mı?
- Borçluya alternatif iletişim kanalları üzerinden ödeme hatırlatması gönderdiniz mi?
- Noter masrafları ve harçları için yeterli tutarı hazırladınız mı?
- Protesto sonrası icra takibi için belge arşivini planladınız mı?
Sık Sorulan Sorular
- Protesto çekilmezse senet geçersiz mi? Hayır, ancak kambiyo takibi ve cirantalara başvuru hakkı kaybolur, genel haciz yoluna dönmeniz gerekir.
- Protesto masrafını kim öder? İlk etapta alacaklı öder; sonra icra takibinde borçludan talep edilir.
- Elektronik protesto mümkün mü? Noterlik mevzuatı e-tebligat ve elektronik protesto imkanını tanır; yine de senedin fiziki kopyası ibraz edilmelidir.
Sonuç
Protesto süresini kaçırmak, senetle elde edilen en güçlü hukuki avantajları kaybetmenize yol açar. SenetYaz, ibraz ve protesto süreçleri konusunda adım adım rehberlik sunar; noter başvurusu, hatırlatmalar ve arşiv yönetimi gibi kritik aşamalarda kullanıcılarını bilgilendirir.